Waar of niet?

“…de besmettingen nemen weer toe pap!”…Hoe weet je dat dan? “Stond vandaag in de krant pap”. Dus wat je leest in de krant staat is waar? “Uh nou, het was ook op het acht uur journaal…” Dus wat je ziet en hoort op TV is ook waar? “Tja wat wil je nou pap…is dit een overhoring ofzo? Ze schrijven het toch en ze zeggen het toch”? Dat klopt, maar is het ook waar?

Wie zijn “ze”

Ik ken “ze” niet. Natuurlijk zie ik “ze” voorbijkomen in het nieuws. Vaak met een foto en dan met een zorgelijke of bedenkelijke blik. Een blik die refereert aan vroeger. Als ik mijn vader vroeg of ik mocht logeren bij een vriendje, zei zijn blik genoeg. De boodschap lag besloten in een wijze en vertrouwde blik met een kleine frons en een bevroren stilte. Mijn vader ken ik. Ik wist zijn intenties en vertrouwde erop dat zijn oordeel uiteindelijk goed was voor mij. Nu, ruim 40 jaar later ben ik daar nog steeds van overtuigt. Mijn vader leeft niet meer en “ze” ken ik niet, laat staan hun intenties en de oprechtheid van hun blik.

“Ze” komen in grote getale voorbij; politici, deskundigen, influencers, journalisten en wetenschappers. Ik ken ze niet, maar in de media laten ze zich graag zien en horen. Foto’s met een bezorgde blik, een kleine frons en een oorverdovende stilte. En allen met een verschillende boodschap. Verbaal en non-verbaal hebben “ze” mij aan het twijfelen gebracht. Wie kan ik nu vertrouwen? Wie zegt me wat echt goed is voor mij? Voor nu en later.

Mijn zintuigen

Aristoteles benoemde als eerste de vijf klassieke zintuigen; Horen, zien, ruiken, proeven en voelen…. Ook al had Aristoteles het beste met mij voor, ook nu zijn er nieuwe inzichten, nieuwe waarheden en diezelfde “ze” verwijzen graag naar een 6^e, 7^e, 8^e en ja zelfs 9^e zintuig. Om mijzelf niet te verliezen in “waarheidsbevinding” omtrent zintuigen, hou ik me hier bij Aristoteles met zijn wijze en vertrouwde blik, kleine frons en versteende stilte. Hoewel….wel eens gehoord van het Aristoteles complex?

Het beangstigt mij te zien en te horen hoe je met fotoshop en videobewerking een nieuwe “realiteit” kun bouwen. De voorbeelden van (het maken van) deepfake video’s zijn eenvoudig te vinden op het internet. Wie spreekt tot mij, wie richt zich tot mij met zijn waarheid?

Is dat dezelfde “ze” als 5 maanden geleden? Kan het zijn dat de intenties van “ze” zijn bijgesteld (als een onbetrouwbare vader)? Ik weet het niet. Ik wil luisteren voorbij wat ik hoor en kijken voorbij wat ik zie. Ik onderzoek waarheid. En ik wil (beter leren) varen op mijn gevoel.

Wat is “waarheid”

Oude en nieuwe filosofen hebben zicht het hoofd er over gebroken. En doen dat nog steeds. Alleen al het definiëren van waarheid heeft al volle boekenkasten, ruzies en oorlogen opgeleverd. Aristoteles had zo de eerste beschrijving van waarheid: “Waar is, van iets dat zo is, te zeggen dat het zo is, en van iets dat niet zo is, te zeggen dat het niet zo is”. Genomen dat we het door de eeuwen heen over de definitie al niet eens kunnen worden, wat is dan de waarde van de betekenisgeving aan waarheid. Als je – net als ik vroeger als puber – wilt vertrouwen op de (goede) intenties van de ander, dan geef jij je over aan hetgeen de ander voorstaat. Of je gaat in geval van twijfel op zoek naar alternatieven, naar anderen die je wilt vertrouwen.

Tijdens mijn opleiding – een wetenschappelijke Master – word ik voortdurend uitgedaagd de waarheid (het weten, de wetenschap) te onderzoeken, vragen te stellen, kritisch te zijn, een andere kant te belichten om zo dichter bij de waarheid te komen. Dichterbij wat?

De antoniem van waarheid is leugen. Nu wordt het leuk: “Waarheid is echtheid, geldigheid en juistheid…[ ]” (Wikipedia) en “Een leugen is een bewering waarvan de spreker of schrijver weet dat het in strijd is met de waarheid”(Wikipedia).

Maar stel nou dat je de woorden “waarheid” en “leugen” omwisselt.

“De waarheid is een bewering waarvan de spreker of schrijver weet dat het in strijd is met de leugen”. HS

Gelijk of geluk

Verwarring gezaaid? Wellicht. Het gaat mij echter niet om verwarring of mijn gelijk. Het gaat niet om waarheid. Het gaat bij mij wel om vertrouwen. Is de verkondiger van een boodschap echt, integer en consistent. Mag hij mij dan gidsen of  – als ik twijfel – ga ik mijn eigen pad vinden en ga ik op zoek naar mijn eigen geluk.

Stel dat ik niet meer ga zoeken naar waarheid, stel dat ik het woord waarheid elimineer. Dan laat ik mij niet meer gidsen. Dan wordt ik mijn eigen padvinder, op zoek naar geluk in plaats van gelijk en bestaan er geen leugens meer. Geen polarisatie, geen complottheorieën en geen discriminatie meer.

Dan zijn “ze” ineens “we”….

Houd elkaar vast en heb elkaar lief.

Wil je weten waarom ik schrijf of wil je met me linken?