…functiehuizen zijn opgebouwd uit – je raadt het al – functies. Al deze functies kleuren het pallet van de organisatie en bieden houvast aan haar medewerkers. Binnen de functie staan je taken, verantwoordelijkheden het vereiste kennisniveau en de benodigde competenties beschreven. Nergens echter een verwijzing naar je EQ….
Managers bestaan niet
Tijdens een kerstborrel of buurtbarbecue vertel ik wel eens dat ik niet geloof in managers. Althans niet in de betekenis zoals vaak geduid. Hiërarchisch bevindt zich een manager vaak in de (sub)top van een organisatie en bedrijft hij (en in de zorg steeds vaker zij) management. Ze zijn doorgaans meer strategisch ingesteld en hebben de focus op doelstellingen en procedures. Terwijl een leider zich meer profileert als visionair en de focus legt op verbinding en ontwikkeling. Volgens mij kun je manager en leider ineen zijn en vertegenwoordig je alle kleuren van het pallet, beschreven in mijn vorige blog.
De oorsprong van managers ligt ver achter ons. Ten tijde van de industriële revolutie was er in de snel groeiende industrie behoefte aan een “tussenlaag”, een doorgeefluik van de arbeiders naar de directeur eigenaar. Deze tussenlaag bestond vaak uit voorbeeld arbeiders, die voor “a few dollars more” een impopulaire rol vervulden in de fabriekshallen. Ik ken geen functieomschrijvingen uit die tijd, maar vermoed dat de kwaliteiten als “krachtig, loyaal en ietsje slimmer dan de rest” voorkwamen op het wensenlijstje van de directie. Vooralsnog geen leiders maar regelaars en verantwoordelijk aanspreekpunt.
Moet een manager ook leider zijn?
Moet een leider ook manager zijn?
Zelfbewustwording
Tijdens een inspiratie dag zat ik met collega Hoofden (inderdaad met een Hoofdletter) in een kring en bespraken we de thema’s Leiderschap met Lef en Verbondenheid. Actuele onderwerpen in een steeds sneller veranderend zorglandschap, waar de waarheid slechts 3 seconden stand houd.
We waren als groep niet compleet; enkele collega’s konden door ziekte niet aanwezig zijn. Hun afwezigheid raakte de emotie van enkelen ( en uiteindelijk van allen). We waren in verbinding met onszelf en door het delen van emotie ontstond een gevoel van verbondenheid met elkaar. Dat gevoel hield de hele dag stand. Vanuit deze verbondenheid met onszelf en elkaar ontstond ruimte voor Lef in Leiderschap. Het resultaat en het effect hoort echter niet thuis op social media.
Dit voelt niet goed
Daniel Coleman beschrijft als één van de eersten het begrip en het belang van EQ; Emotionele Intelligentie. Naast kennis blijkt dat emotie een belangrijke rol speelt bij het uitoefenen van een functie. Beslissingen op basis van ratio botsen dikwijls met onze emoties. Maar uiten we dat ook? Hoe vaak denken we “…dit voelt niet goed..”, maar hoe zelden zeggen we “…dit voelt niet goed…”
EQ is een veel besproken item in boeken en op social media. De waarde van IQ testen en EQ testen zijn omstreden. De 5 componenten van Emotionele Intelligentie volgens Daniel Coleman in zijn boek “What makes a leader” zijn voor mij persoonlijk echter steekhoudend. Zelfbewustzijn, Zelfwaardering, Motivatie, Empathie en Sociale vaardigheden zijn bepalend voor de mate van leiderschap. Daarnaast is kennis uiteraard handig, zeer handig. Kennis kun je echter tot je nemen, kun je leren. Terwijl EQ grotendeels besloten ligt in je aard.
“Uit onderzoek blijkt dat óók voor leidinggevenden een hoog EQ, een hoge mate van onafhankelijkheid en behoefte aan autonomie aangevuld met relevante ervaring en een passende opleiding, van doorslaggevend belang is”. Dat blijkt uit de voorlopige resultaten van het onderzoek “Flexibel Leiderschapsgedrag in de zorg” door AVOP
Dienend leiderschap met lef
Inge Nuijten beschrijft in haar blog haar definitie van “dienend leiderschap”. Een mooiere definitie kan ik me niet bedenken. Daar komt het woord Manager, Hoofd, Directeur, CEO en Leidinggevende helemaal niet voor. Het zit in mensen in plaats van functies.
Een dienend-leider stelt de belangen van anderen op de eerste plaats, heeft de wijsheid om te zien wat nodig is, de capaciteiten om daar iets mee te doen en de moed om daarnaar te handelen. (Inge Nuijten, 2009)
Als ik deze bewustwording plak op mijn visie op eigenaarschap en zelfregie wordt mijn emotie geraakt. Net als tijdens die inspiratiedag. Ik voel me verbonden met mijzelf en mijn collega hoofden. Ook met zij die er niet bij konden zijn…
NB: Met dank aan Gea Wilts die deze dag ruimte gaf te groeien als leider