Wie organiseert jou?

…klahaaaaar… pahaaaaap klahaaaaar. Ze waren een jaar of vier. De zelfstandigheid nam toe en ze wilden zelf een “drukkertje doen”. Met de wc deur op een kier en de voetjes van de grond zaten mijn kinderen gebiologeerd te wachten tot de grote boodschap verdween in de diepte. En op dat moment werd er een apèl gedaan op mijn veegvaardigheden. Klahaaaaar!  

Mijn gezin

We zijn met z’n vijven thuis. Nou ja, tot 2015. Toen ging onze oudste uit huis. De zorg rondom Bas was (en is) nimmer aflatend en complex. Zijn beperkingen hebben ons (en anderen) ook veel moois gebracht. Zo  heeft zijn intensieve zorgvraag al snel onbedoeld een apèl gedaan op de zelfstandigheid van zijn jongere broertje en zusje. “Alles heeft een volgorde” en “Dingen kosten tijd” dat weet ik en dat weten zij. En misschien zijn Jesse en Lieke wel te vroeg blootgesteld aan de eerste symptomen van zelforganisatie.

We gooiden de verantwoordelijkheid en eigenaarschap echter niet over de bedrand. We lieten ze niet lopen met een volle luier en keken we niet weg als bleek dat ze het veterstrikdiploma net iets te vroeg hadden gekregen. Nee, we waren er. En nog steeds. Al is de zelfstandigheid toegenomen en het eigenaarschap vergroot…laatst hoorde ik vanaf de oprit: “Klahaaaar….” Eenmaal buiten zag ik dat Jesse beide auto’s had gewassen en gepoetst en alleen maar een complimentje wilde. Waardering.

Kamperen

Tijdens ons eerste kampeerweekend gooide ik beide Aldi-koepeltentjes op de aangewezen plek. “Mogen we dat zelluf doen pahaaaap?” Ze waren 7 en 10. Bij de scouting hadden ze wel geleerd hoe je in het donker zonder kompas aan het mos op de boom kon zien waar het noorden was. Maar een koepeltentje van de Aldi was toch echt andere koek. Terwijl mijn vrouw en ik de slaapzakken uitrolden keken beide kids met lede ogen naar de wirwar van stokjes, touwtjes en zeiltjes. Ze hadden het geprobeerd! Ze hadden de taken verdeeld; jij de touwtjes en ik de stokken. Een beetje hulp was welkom. Ik hielp ze bij het opzetten. En wel zo dat ze na 10 minuten naar mijn vrouw riepen: “klahaaaar…”.

De mate van zelfstandigheid en het nemen en hebben van regie lijkt bepalend voor de zelforganiserende kant van ons gezin. Enerzijds ingegeven door de context, anderzijds bepaald door intrinsieke motivatie. Vindt je iets leuk, levert het je iets op en ben je er goed in; bingo. Heb je – net als ik – meerdere bingo’s in je gezin, dan heb je superbingo; een zelforganiserend gezin.

Mijn werk

Het is me toch een topic zeg. In de social media, tijdschriften, boeken en symposia word je doorzeeft met een hagel van eigenaarschap, regie, zelfsturing en zelforganisatie. Menige organisatie gaat er mee beginnen, zijn er mee bezig of zijn er recent mee gestopt. De argwaan rondom dit vermeende bezuinigingsprincipe kan ik plaatsen. Zeker in situaties waarin ieder van de ene dag op de andere een eigen Aldi-koepeltje krijgt, nog nooit heeft gekampeerd en een hekel heeft aan buiten slapen. En zonder begeleiding….

Gelukkig gaan wij het anders doen. Wij werken vanuit de Bedoeling, onze diepgewortelde overtuiging dat al onze activiteiten er toe doen. Wij helpen mensen met een verstandelijke en/of psychische beperking grip te krijgen op het leven. Samen maken we kleine stapjes.

Dat doe je niet alleen en ook niet zonder dat iemand je de richting wijst of een helpende hand biedt. Ook niet zonder een collega die de stip op de horizon in de gaten houdt en soms verteld waar je het best je Aldi-koepeltje kunt opzetten (en waar nodig ook nog even helpt met de stokken). Dat wat je zelf kunt, doe je zelf. Dat wat je nog niet kunt, gaan we je leren. Dat wat je fout doet mag je verbeteren. Als je (bege)leiding nodig bent, krijg je die. We doen het samen. Samen maken we stappen naar de beste versie van jezelf en de organisatie.

“Geef mensen net iets meer ruimte dan waar ze zich comfortabel in voelen”

Mihalyi Csikszentmihalyi

Zelforganisatie

Dus… zelforganisatie is niet nieuw. Het doet al eeuwen opgeld en verschijnt in verschillende vormen op het toneel. In gezinnen, families, buurten, wijken en andere sociale verbanden is het een werkvorm die een apèl doet op wat je kunt, wat je kunt leren en waar je voor wilt zorgen, waar je eigenaarschap voor toont. Het gaat om vertrouwen en waardering, om respect en tolerantie, vasthouden en loslaten. Niets meer en niets minder.

Onderstaand filmpje is een mooie weergave van vasthouden en loslaten. Zelforganisatie start met persoonlijk leiderschap

Nabrander

Afhankelijk van de fase in ons gezin was (en is) er dus (bege)leiding nodig. Soms om praktisch de kont af te vegen, de tent te (ver)bouwen, Duitse woordjes overhoren, uitleggen hoe je je kamer op moet ruimen en soms gewoon om waardering uit te spreken! In mijn dagelijks werk is het n(i)et anders…wie organiseert jou?

– Voel je vrij met te volgen, uit te nodigen of een reactie te plaatsen –